دال بتنی چیست؟ معرفی انواع دال بتنی

دال بتنی یکی از مهمترین عضوهای سازه ای است که از صفحات تخت بتنی تشکیل شده و در سازه‌های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. دال بتنی سقفی است که از مصالحی مثل بتن و فولاد به طور یکپارچه ساخته شده است. از آنها در انواع مختلف سازه، ساخت عرشه پل‌ها، تونل سازی، کف سازی و … استفاده می‌شود. نمونه‌ای از دال بتنی که در سقف طبقات استفاده می‌شود دارای 10 تا 50 سانت ضخامت است و اجزای آن بتن و میلگرد است. دال‌هایی با ضخامت کمتر در سنگ فرش قابل استفاده هستند.

همانطور که گفته شد، ماهیت دال ها، بتن است. قطعا خطر ایجاد درز و شکاف و نفوذ رطوبت به داخل بافت بتن، دال ها را نیز تهدید می‌کند.

انواع دال بتنی

• بر اساس شکل، به تخت، شیب دار، قوسی و گنبدی تقسیم می‌شوند.
• بر اساس مقطع، به توخالی، توپر و ترکیبی تقسیم می‌شوند.
• بر اساس نسبت طول به عرض، به یک طرفه و دو طرفه تقسیم می‌شوند.
• بر اساس اجرا، به برجا و پیش ساخته تقسیم می شوند.
• بر اساس کاربری به سقف، فونداسیون، کف و … تقسیم می‌شوند.

چگونه دال بتنی ساخته می‌شود؟

1. ساختن در محل پروژه

با استفاده از قالب‌هایی که خمیر بتن را میریزند، دال بتن اجرا می‌شود. برای نگه داشتن میلگردها در داخل قالب از وسایل پلاستیکی استفاده می‌شود تا بتن به طور کامل آرماتورهای تقویتی را پوشش دهد. در اجرای دال کف ممکن است از دیوارهای کناری به عنوان قالب استفاده کنند اما برای دال سقف از قالب‌هایی که به کمک داربست موقتی نگه داشته شده استفاده می‌شود. در مرحله سفت شدن بتن آنها را بر میدارند. این قالب‌ها معمولاً از قطعه‌های پلاستیک، فولادی و یا چوبی ساخته می‌شوند. در پروژه‌های ساختمانی تجاری معمولاً از نوع فولادی و پلاستیکی استفاده می‌کنند.

2. پیش ساخته در کارخانه

دال‌های بتنی که در کارخانه تولید می‌شوند، باید با ابعاد دقیقی ساخته شوند تا به طور صحیحی در جای خود قرار بگیرند.

سقف دال بتنی با استفاده از بتن معمولی ساخته می‌شود و دارای اشکال مختلف توپر و توخالی است و به هر دو روش پیش ساخته و برجا قابل اجرا می‌باشد.

انواع سقف دال بتنی

دال تخت و کاربرد آن

دال تخت به صورت مستقیم بر ستون‌های بتنی قرار میگیرد یعنی توسط ستون نگه داشته میشوند. معمولاً ضخامت دال های تخت 20 سانتی متر می باشد.
دال تخت در سازه های صنعتی مثل پارکینگ، رمپ، ساختمان های بلند و انبار و سازه هایی که سقف آنها نیاز به نگهداری توسط تیر ندارد کاربرد دارد.

مزیت های دال تخت

• ظاهر بهتر
• زمان اجرا کمتر
• کاهش وزن سازه
• افزایش مقاومت برشی

دال معمولی، کاربرد و انواع آن

دال معمولی بر تیر و ستون قرار میگیرد و نسبت به دال تخت دارای ضخامت کمتری است اما نیاز به قالب بندی در دال معمولی نسبت به تخت بیشتر است. ضخامت دال بتنی معمولی 10 تا 15 سانتی متر است.

دال یک طرفه و کاربرد آن

این نوع دال از دو سمت توسط تیرها نگهداری می شود. در ساخت ایوان از دال بتنی یک طرفه استفاده می شود. دال یک طرفه بار اعمال شده را در یک جهت تحمل میکند یعنی خمش آنها در یک جهت است.

دال دو طرفه و کاربرد آن

این نوع دال از چهار سمت توسط تیرها نگهداری می شود. دال دو طرفه بار اعمال شده را در دو جهت تحمل میکند. در اجرای کف و سقف ساختمان های چند طبقه از دال دو طرفه استفاده می کنند.

دال مشبک و کاربردهای آن

دال مشبک یا وافل نوعی از دال بتنی است که بخش زیرین آن از شبکه توخالی و بخش بالایی آن از یک سطح صاف تشکیل شده است. شبکه توخالی بدون اینکه تاثیر منفی روی پایداری سازه بگذارد وزن کلی دال را کاهش میدهد. از دال مشبک در فرودگاه‌ها، ایستگاه راه آهن، بیمارستان ها و … استفاده می کنند.

دال تیرچه ای و کاربرد آن

دال تیرچه ای مشابه دال مشبک است. تنها تفاوت آن این است که شبکه پایین آن از تیرچه های یک طرفه موازی با طول بلند ساخته می شود. کاربرد آنها همانند دال مشبک در ساختمان های عمومی است.

دال مجوف و کاربرد آن

دال مجوف یا توخالی از دو لایه بتن مسلح در پایین و بالا دال تشکیل می شود. تمام ضخامت آن بتن ریزی نمی شود. فاصله بین دو لایه با بلوک توخالی یوبوت پر میشود که جنس آن پلی پروپیلن است. در دال مجوف بتن در مقابل بارهای فشاری و فولاد در مقابل بارهای کششی مقاومت میکنند. کاربرد این نوع دال بتنی در ساخت عرشه پل، سقف ساختمان پیش ساخته و پنل سه بعدی دیوار است.

نکات مهم در عمل آوری دال بتنی

• سطح زمین میبایست قبل از بتن ریزی با آب مرطوب شود اما هنگامی که عملیات بتن ریزی شروع میشود باید خشک باشد.
• زمین باید دارای ظرفیت باربری یکنواخت باشد و به درستی زهکشی شود.
• بتن باید درون قالب طوری ریخته شود که بتوان آن را پهن کرد به همین جهت بتن نباید در سطح وسیعی پخش شود.
• قالب ها باید محکم باشند تا تحمل وسایل ترازکننده ارتعاشی و مکانیکی را داشته باشند.