طرح اختلاط بتن چیست؟

به فرایند آماده سازی ساختار بتن که متشکل از ترکیباتی است که مقاومت فشاری بتن و دوام آن را بالاتر میبرد طرح اختلاط بتن می گوییم. در ترکیب مواد با هم هر ماده خصوصیت منحصر به فردی از خود نشان می دهد. طرح اختلاط بتن و بدست آوردن یک ترکیب عالی کار دشواری است. برای اختلاط بتن باید مقدار مواد تشکیل دهنده و خصوصیت هر ماده در نظر گرفته شود تا ظرفیت باربری بتن مشخص شود. متناسب با نوع پروژه، طرح اختلاط بتن متفاوت است و مواد تشکیل دهنده بتن نقش بسزایی در تعیین مقاومت، دوام بتن و صرفه اقتصادی پروژه دارند.

متناسب بودن طرح اختلاط بتن به میزان سیمان استفاده شده در ترکیب بتن وابسته است و میتوان مقاومت فشاری بتن روی هر متر مکعب از آن را با انجام آزمایشات مقاومت فشاری بتن به دست آورد. در صورتیکه طرح اختلاط بتن موفقیت آمیز باشد و از استحکام بالایی برخوردار باشد، محصول نهایی به سازه شما استحکام می بخشد. محصول بدست آمده در ساخت پل، ساختمان و سدها مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

طرح اختلاط بتن چگونه به دست می آید؟

میتوان گفت طرح اختلاط بتن با استفاده از سیمان، آب و سنگدانه ریز و درشت بدست می آید که نسبت هر کدام مقاومت فشاری بتن را تحت تاثیر قرار می دهد. در تولید بتن آماده، میزان مقاومت و کارایی طرح اختلاط بتن و دوام آن از معیارهای مهم به حساب می آید. میزان آب مصرفی در ترکیب با سیمان در تولید بتن و نسبت سنگدانه به سیمان عوامل تعیین کننده میزان مرغوبیت بتن را تعیین می کنند. در پروژه های متفاوت بسته به محل استفاده از طرح اختلاط بتن، نسبت ها تغییر می کنند و با تغییر نسبت مواد به یکدیگر خواص بتن نیز متفاوت خواهد بود. اولین قدم در تولید بتن آماده در نظر گرفتن هدف از تولید آن است تا بتوان آن را به راحتی در محل مورد نظر استفاده نمود و دوام مورد نظر را بدست آورد.

طرح اختلاط بتن باید سختی لازم برای مقاومت بیشتر و دوام بالاتر را داشته باشد و در عین حال تا حدی سیال باشد که بتواند آرماتور را به طور کامل پوشش دهد. تمامی کارخانه های تولید بتن به دنبال یافتن طرح اختلاط مناسب و مقرون به صرفه اند تا بتوان خواص مورد نظر بتن را به دست آورد. طرح اختلاط بتن به منظور بهینه سازی بتن در برابر فشارها و بالا بردن کارایی بتن آماده در عین به صرفه بودن انجام می شود.

بهترین نوع طرح اختلاط بتن کدام است؟

از آنجا که طرح اختلاط بتن چندان ساده نیست. انتخاب مواد تشکیل دهنده بتن به نوع پروژه وابسته است و با توجه به نیاز، نوع طرح اختلاط بتن متفاوت است. عامل مهم دیگر در تولید بتن آماده وضعیت آب و هوای منطقه مورد استفاده است تا بتوان مقاومت مورد نیاز را به دست آورد. میزان مقاومت فشاری بتن در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار می گیرد و این آزمایش با گرفتن نمونه های استاندارد مستطیلی یا استوانه ای شکل صورت می گیرد. در تولید بتن آماده مواد افزودنی، میزان آّب، نوع سنگدانه و حتی روان کننده ها نقش اساسی دارند و مرغوبیت بتن آماده به این عوامل وابسته است. انواع مختلف طرح اختلاط بتن وجود دارند که هر کدام کاربرد مختص به خود را دارند و با استفاده از نرم افزار طراحی می شوند. البته میتوان طرح اختلاط بتن را به صورت دستی در نرم افزار تعیین کرد.

مشخصات طرح اختلاط بتن

در طرح اختلاط بتن علاوه بر مواد تشکیل دهنده از دود سیلیس نیز استفاده می شود تا بتوان مخلوط بتنی مقاوم تری را به دست آورد. برای روان کردن بتن از روان کننده ها استفاده می شود تا بتوان بتن های سخت را روان نمود. انتخاب نوع سنگدانه تاثیر بسزایی در بالا یا پایین آوردن مقاومت بتن دارند. سنگدانه های ضعیف مقاومت لازم را در برابر بارهای تحمیل شده به بتن نمی دهند.

طرح اختلاط بتن مرغوب دارای ویژگی های زیر است:

1. مقاومت فشاری بالا: مقاومت فشاری 28 روزه بتن، می بایست بیش از مقدار استاندارد تعیین شده باشد.
2. قابلیت بتن ریزی: نشان دهنده ی اجرای صحیح بتن ریزی و روانی بتن است. بنابراین در ترکیب بتن روان بودن بتن حائز اهمیت است.
3. دوام بالا: در مناطقی که شرایط جوی سخت باشد، دوام بالای بتن مهمترین فاکتور به حساب می آید.

موارد بالا خصوصیات کلی بتن آماده اند و تاثیر بسزایی در تعیین گرید بتن دارند.

نسبت سنگدانه‌ ها در طرح اختلاط بتن

همانطور که گفته شد نسبت ترکیب مواد در طرح اختلاط بتن اهمیت دارد. هرچه نسبت شن به ماسه بیشتر باشد به آب بیشتری نیز احتیاج است. در این طرح اختلاط کارایی بتن به دلیل استفاده بیشتر از آب پایین می آید و با افزایش ماسه میتوان مخلوط روان تری به دست آورد. از آنجا که سنگدانه های درشت، بافتی زبر و تیز دارند در طرح اختلاط بتن باعث کاهش کارایی می شوند. در یک طرح اختلاط مناسب اندازه ماسه و شن می بایست مساوی باشد تا مخلوط بدست آمده همگن و یکپارچه باشد.

در تعیین کیفیت بتن علاه بر طرح اختلاط، نحوه بتن ریزی، عمل آوری آن و ویبره زدن ایفای نقش می کنند. چنانچه بتن ریزی تحت نظارت مهندس ناظر و بر اساس استانداردها صورت گیرد، کیفیت بالاتری دارد و همانطور که در نقشه های مصوب در نظر گرفته شده است به دست می آید.

در طرح اختلاط بتن انتخاب نوع سیمان به نوع پروژه بستگی دارد و از نظر عملکرد متفاوت خواهد بود. در کارخانه های تولید بتن آماده پس از بدست آمدن ترکیب بتن آزمایشات لازم روی طرح اختلاط بتن انجام می گیرد. خصوصیات فیزیکی آزمایش می شوند تا از ساختار سالم بتن آماده اطمینان حاصل شود و از خرابی های احتمالی آن جلوگیری شود. پس از بتن ریزی در محل پروژه نیز آزمایش بتن توسط آزمایشگاه های بتن نیز مجدداً صورت می گیرد.

نگهداری بتن های بدست آمده از طرح اختلاط حساس تر است. برای افزایش دوام آن باید به نحوه نگهداری بتن حساس بود تا تراکم مناسب بتن به دست آید. نحوه نگهداری بتن عوامل دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد. در ترکیب بتن میزان استفاده از آب نباید بیش از 4 باشد تا تراکم بالایی داشته باشیم.